In deze blog duiken we in de werking van het zenuwstelsel en de impact hiervan op je bekkengebied. Het zenuwstelsel is de basis van zoveel processen in je lichaam. Het regelt je ademhaling, hartslag, spijsvertering en energie. Bovendien beïnvloedt het je immuunsysteem en hormonen. Het bepaalt ook hoe je omgaat met stress en emoties. Ik wil je op een simpele manier uitleggen hoe het zenuwstelsel werkt en waarom dit zo belangrijk is voor een gezond bekkengebied.
Hoe werkt je zenuwstelsel precies?
Stel je het zenuwstelsel voor als een alerte waakhond die nooit slaapt. Het kijkt continu wat er in en om je lichaam gebeurt en stuurt je reacties. Volgens de polyvagaaltheorie kent je zenuwstelsel drie verschillende toestanden, die allemaal hun eigen taak hebben in je dagelijkse leven.
De drie toestanden van het zenuwstelsel
De eerste kennen we als de ontspanningsmodus, in het Engels ook wel de “rest and digest” modus genoemd. In deze toestand voel je je veilig en verbonden, zowel met jezelf als met anderen. Hier kan je lichaam herstellen na drukke periodes. Je merkt het aan je rustige, diepe ademhaling en je kalme hartslag.
Vechten of vluchten
De tweede toestand is de actiemodus, die we allemaal goed kennen. Deze springt aan wanneer je snel moet handelen. Bijvoorbeeld bij stress, als je een deadline moet halen of wanneer je moet rennen voor de trein. Dit is de bekende “vecht-of-vlucht” reactie. Deze stand is belangrijk voor je overleving, maar te lang hierin blijven geeft dat gevoel van constant “aan” staan.
Wanneer je in de actiemodus zit, voel je vaak onrust, stress, angst of prikkelbaarheid. Je lijf voelt gespannen, je schouders komen omhoog en je ademt oppervlakkig. Na langere tijd in deze toestand wordt ontspannen steeds moeilijker. Herkenbaar? Je komt thuis na een drukke werkdag maar blijft met een bonzend hart op de bank zitten, of je ligt ‘s avonds wakker terwijl je lichaam maar niet tot rust komt.
Bevriezen
De derde toestand is wat we de bevriesmodus of freeze-stand noemen. Deze komt voor bij langdurige stress of na heftige gebeurtenissen. Je voelt je moe en emotioneel vlak. Vaak heb je een gevoel van leegte of somberheid. Je bent niet helemaal aanwezig, alsof je op de automatische piloot door het leven gaat.
Verrassend veel mensen leven in een soort langdurige bevriesmodus. Van buiten lijk je normaal te functioneren, je werkt en doet wat nodig is. Maar vanbinnen mis je de echte verbinding met jezelf en anderen. In deze toestand is het lastig om voldoening en betekenis te ervaren in wat je doet.
Schakelen tussen de toestanden
Normaal gesproken wisselt je lichaam gedurende de dag soepel tussen deze drie toestanden. En dat is heel gezond! Voor werk en actieve bezigheden heb je die vecht-of-vlucht energie nodig, en om in slaap te vallen helpt die vermoeidheid van de bevriesmodus juist.
Problemen ontstaan pas wanneer je vastzit in één toestand. Wanneer je zenuwstelsel niet meer makkelijk kan schakelen naar ontspanning, of wanneer het zijn natuurlijke soepelheid verliest om te reageren op wat het moment vraagt.
Waarom is je zenuwstelsel zo belangrijk voor het bekkengebied?
Je zenuwstelsel werkt als een onzichtbare dirigent voor bijna alle processen in je lichaam: ademhaling, hartslag, spijsvertering en energie. Het stuurt je afweersysteem aan en beïnvloedt je hormoonbalans.
Als je te lang in de actiemodus blijft, maakt je lichaam steeds stresshormonen zoals cortisol. Dit heeft directe gevolgen voor je vrouwelijke hormonen, zoals oestrogeen en progesteron. Daarom vormt je zenuwstelsel de basis van zowel je lichamelijke als je emotionele gezondheid.
Bij problemen in het bekkengebied is er vrijwel altijd een verband met het zenuwstelsel. Denk aan menstruatieproblemen, een onregelmatige cyclus, of pijn en spanning in het bekkengebied. Natuurlijk is het zenuwstelsel zelden de enige oorzaak, want veel gezondheidsproblemen zijn ingewikkeld. Maar het zenuwstelsel speelt bijna altijd een belangrijke rol omdat het met alle lichaamsfuncties verbonden is.
Je kunt bijvoorbeeld nog zo goed op je voeding en leefstijl letten, wat zeker waardevol is, maar zonder aandacht voor je zenuwstelsel kan je bekkengebied niet echt blijvend herstellen.
Een simpele maar krachtige oefening
Hoe kun je deze kennis nu in de praktijk gebruiken? Het begint allemaal met bewustwording. Ik geef mijn cliënten altijd een eenvoudige maar zeer effectieve oefening. Het gaat om een korte check-in bij je zenuwstelsel, een paar keer per dag.
Vraag jezelf: “Hoe voelt mijn zenuwstelsel zich nu?” Ben ik ontspannen en rustig? Voel ik me verbonden? Of ben ik opgejaagd, gehaast en gespannen? Misschien voel ik me juist moe en afgevlakt, alsof ik er niet helemaal bij ben?
Door jezelf deze vragen te stellen, word je je meer bewust van hoe je je vanbinnen voelt. Het werkt het beste als je dit op vaste momenten doet, zo’n 3-4 keer per dag. Bijvoorbeeld bij het opstaan, tijdens de lunch, na je werk en voor het slapen gaan. Het kost nauwelijks tijd, maar helpt je enorm om te voelen hoe het werkelijk met je gaat en wat je op dat moment nodig hebt.
Mijn persoonlijke ervaring
Deze simpele oefening heeft mij persoonlijk enorm geholpen. Door regelmatig te checken, zag ik een patroon: tijdens mijn werkdag zat ik bijna altijd in de actiemodus. Na werk kon ik niet goed ontspannen, maar schoot ik meteen door naar de bevriesmodus. Ik voelde me dan moe, leeg en afgesloten. Niet fijn om zo thuis te komen, ook niet voor mijn partner. Door dit patroon te herkennen, kon ik leren om het anders aan te pakken.
Een uitnodiging voor jou
Dus lieve lezer, als je last hebt van gezondheidsklachten of spanning ervaart in het bekkengebied, neem dan eens de tijd om te onderzoeken hoe jouw zenuwstelsel beweegt. Ik bedoel niet alleen door erover te lezen, maar door het echt te voelen in je lichaam. Wees nieuwsgierig naar wat er gebeurt. Hoe verandert je zenuwstelsel gedurende de dag? Waardoor kom je in de vecht-, vlucht- of bevriesmodus, en hoe vind je je weg terug naar ontspanning?
Want uiteindelijk vormt je zenuwstelsel de basis van hoe jij je voelt, ook in je bekkengebied.